Mechanizm powstawania raka został dobrze poznany, jednak do chwili obecnej nie udało się określić bezpośredniej przyczyny wywołującej chorobę. Wiadomo, że utrata kontroli nad podziałami komórek spowodowana jest mutacją genów, odpowiedzialnych za kodowanie sekwencji białek. Wśród czynników ryzyka wymienia się choroby genetyczne oraz kancerogenne czynniki środowiskowe, do których należą: promieniowanie ultrafioletowe i jonizujące, ekspozycja na toksyczne substancje (np. azbest), zakażenie wirusowe (np. HBV), siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta oraz palenie tytoniu. Ogólnie, nowotwory zostały podzielone na: łagodne (nie dające przerzutów), złośliwe (stopniowo opanowujące najważniejsze narządy i układy organizmu) oraz miejscowo złośliwe (naciekające na tkanki sąsiednie, ale nie dające przerzutów). Rak szyjki macicy zaliczany jest do nowotworów złośliwych, ale jego wczesne wykrycie daje duże szanse na wyleczenie. Badania wykazały, że choroba najczęściej wynika z długotrwałego zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (kłykciny kończyste lub HPV), a w szczególności typami HPV16 oraz HPV18 (zakażenie HPV często wywołuje zapalenie szyjki macicy). Raka trzonu macicy poprzedza stan przednowotworowy, zwany też śródnabłonkową neoplazją, CIN, dysplazją lub rakiem przedinwazyjnym. Charakteryzuje się on nieprawidłowymi zmianami w budowie tkanek szyjki macicy. Dysplazja szyjki macicy nie daje żadnych, charakterystycznych objawów i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Sporadycznie mogą pojawiać się upławy i plamienia po stosunku. Może trwać od 3 do 10 lat, jednak niewykryta i nieleczona często doprowadza do rozwoju raka inwazyjnego. Dlatego tak ważne są badania cytologiczne, przeprowadzane profilaktycznie.
Do czynników, które zwiększają ryzyko zakażenia brodawczakiem, zalicza się wczesne rozpoczęcie życia seksualnego i częstą zmianę partnerów seksualnych (szyjka macicy podczas stosunku jest bardziej narażona na zakażenie HPV) oraz stosowanie doustnych, hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Nieleczone stany zapalne w obrębie szyjki macicy i pochwy oraz odbycie kilku porodów w krótkich odstępach czasu również zwiększają ryzyko zakażenia brodawczakiem. Infekcji sprzyja także: osłabienie organizmu, spowodowane przemęczeniem lub częstą antybiotykoterapią, dieta uboga w witaminy, narażenie na długotrwały stres, zakażenie wirusem HIV oraz niewłaściwa higiena osobista.
W walce z rakiem profilaktyka odgrywa kluczową rolę. Wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa szansę na całkowite wyleczenie. Raka przedinwazyjnego szyjki macicy można wykryć za pomocą diagnostycznych badań cytologicznych, których częstotliwość uzależniona jest od wieku kobiety. U pań w wieku 21-34 lata badania wykonuje się standardowo co 3 lata. Jeśli zostaną wykryte małe zmiany, badanie należy powtórzyć dwukrotnie, w odstępie 6 miesięcy. Gdy za każdym razem wynik będzie prawidłowy, kolejne cytologie wykonuje się co 3 lata. Jeśli natomiast zmiany są większe, należy wykonać badanie kolposkopowe (wziernikowanie szyjki macicy), które jest dokładniejsze i ułatwia wybór odpowiedniej metody leczenia. Aby ostatecznie potwierdzić diagnozę, pobiera się wycinek tkankowy z szyjki macicy do badania histopatologicznego. Równocześnie wykonuje się testy na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego, które pozwalają ocenić stopień zagrożenia rozwojem raka trzonu macicy. Jeśli u kobiet powyżej 25. roku życia zostanie wykryta mała dysplazja, nie wykonuje się ponownie cytologii, tylko od razu kolposkopię i badanie histopatologiczne wraz z testem na brodawczaka. Aby określić stopień zaawansowania raka szyjki macicy, wykonuje się podstawowe badania krwi i moczu, USG jamy brzusznej, biopsję węzłów chłonnych oraz badania obrazowe (KT, MR, PET-KT).
W profilaktyce przeciwrakowej zaleca się stosowanie odpowiedniej diety. Polega ona na spożywaniu dużych ilości owoców i warzyw oraz ograniczeniu spożycia tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, a ponadto cukru. Należy zrezygnować z używek, przede wszystkim z palenia tytoniu i picia alkoholu. Oprócz diety bardzo ważną rolę odgrywa prowadzenie higienicznego trybu życia. Należy wspomagać układ immunologiczny np. poprzez stosowanie probiotyków ginekologicznych. Dzięki nim przywraca się (lub uzupełnia) prawidłową florę bakteryjną pochwy i zapewnia odpowiednie pH, co znacznie zwiększa odporność na infekcje, w tym również przed rozwojem wirusa HPV. Organizmowi należy zapewnić odpowiednią ilość snu oraz unikać sytuacji stresujących. Osoby, u których w rodzinie pojawiały się wcześniej nowotwory, mogą wykonać badanie genetyczne. Jeśli w laboratoryjnej analizie DNA krwi lub śliny zostaną wykryte mutacje, oznacza to zwiększenie prawdopodobieństwa zachorowania na raka. Umożliwia to wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki, minimalizując ryzyko zachorowania.
Eksperci należący do Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecają przeprowadzanie szczepień u dziewcząt przeciwko wirusowi HPV. Chociaż ich skuteczność została potwierdzona klinicznie (90% skuteczności w zapobieganiu zakażenia brodawczakiem), ciągle jeszcze szczepionka budzi pewne kontrowersje.
*W badaniach in vitro potwierdzono gatunkowo swoistą oporność pałeczek Lactobacillus rhamnosus 573 na kotrimoksazol i metronidazol, dlatego Lactovaginal można stosować w trakcie leczenia tymi lekami.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
