Cykl miesiączkowy – miesiączka od A do Z

Cykl miesiączkowy – to powtarzające się regularnie zmiany zachodzące w organizmie kobiety wywołane działaniem hormonów. Fizjologicznie objawia się krwawieniem z dróg rodnych (miesiączką) spowodowanym złuszczaniem i wydalaniem przez pochwę fragmentów błony śluzowej macicy. Długość cyklu miesiączkowego liczy się od pierwszego dnia krwawienia do ostatniego dnia przed następna miesiączką. Powszechnie przyjmuje się, że cykl miesiączkowy trwa 28 dni. Można jednak zaobserwować różnice w długości cyklu u różnych kobiet. Za normalne przyjęte jest odchylenie 21-32 dni.

Cykl miesiączkowy składa się z czterech faz, które związane są z dojrzewaniem pęcherzyka jajnikowego oraz zachodzącymi w organizmie kobiety zmianami hormonalnymi.

Na przykładzie 28 – dniowego cyklu:

Faza cyklu Czas trwania Działające hormony Cechy charakterystyczne
Menstruacja 4 dni Spadek działania hormonów Krwawienie miesiączkowe
Faza folikularna 9 dni Wzrost stężenia estrogenu Pod wpływem hormonów rozwija się pęcherzyk Graffa
Owulacja 1 dzień Poziom estrogenu osiąga najwyższe stężenie Pęknięcie pęcherzyka i uwolnienie komórki jajowej. Charakteryzuje się nagłym skokiem temperatury ciała o 0,5˚C
Faza lutealna 14 dni Wzrasta poziom progesteronu Następuje rozrost błony śluzowej macicy

 

Grafika zmian zachodzących w macicy oraz jajniku:

1. Macica:

Wykres temperatura hormony endometrium macicy

2. Jajnik:

jajniki infografika

1 – Menstruacja (miesiączka)

2 – Rosnące pęcherzyki

3 – Dojrzały pęcherzyk z komórką jajową

4 – Owulacja (jajeczkowanie)

5 – Ciałko żółte

6 – Zanik ciałka żółtego

 

I. Faza menstruacja – jest to złuszczanie się nabrzmiałej i rozrośniętej pod wpływem hormonów błony śluzowej macicy. Płyn wydostający się w tym okresie z pochwy składa się w dużej mierze z krwi i tkanki błony śluzowej. W trakcie miesiączki kobieta traci od 35 do 80 ml krwi. Menstruacji często towarzyszą bolesne skurcze w podbrzuszu, ból pleców i ud.

II. Faza folikularna – polega na intensywnym narastaniu nabłonka błony śluzowej macicy. Jednocześnie w jajniku pod wpływem hormonu folikulotropowego FSH dochodzi do wzrostu pęcherzyków Graffa oraz wydzielania estrogenu. Na ogół dojrzewa tylko jeden z przygotowywanych pęcherzyków, który pęka i uwalnia komórkę jajową. Niekiedy dochodzi do sytuacji, kiedy jednocześnie dojrzewają dwa lub więcej pęcherzyków. Jeśli dojdzie wówczas do zapłodnienia, mamy do czynienia z ciążą mnogą. Podczas tej fazy w szyjce macicy powstaje charakterystyczny dla tego okresu obfitszy śluz, początkowo gęsty o zabarwieniu biało żółtym. Następnie zmienia się on w przejrzysty, lepki, rozciągliwy, przypominający białko jajka. Ostatni dzień obecności takiego śluzu w pochwie to dzień jajeczkowania.

III. Faza owulacja – polega na uwolnieniu niedojrzałej jeszcze komórki jajowej, która trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa i osiąga wielkość ok. 0,2 mm. Jajeczko przebywa w jajowodzie ok. 1 dzień po czym, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, obumiera. U niektórych kobiet owulacji towarzyszy ból spowodowany nagłą zmianą stężenia hormonów.

IV. Faza lutealna – pęcherzyk Graafa przekształca się w tzw. ciałko żółte, które wydziela progesteron. Hormon ten odgrywa kluczową rolę w przygotowaniu błony śluzowej macicy – endometrium do przyjęcia zarodka czyli implantacji. Jest niezbędny do utrzymania ciąży. Jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona dochodzi do zanikania ciałka żółtego i obniżanie poziomu produkowanych przez nie hormonów (głównie progesteronu). Spadek stężenia progesteronu, ok. 28 dnia cyklu, wywołuje złuszczanie się niepotrzebnej już błony śluzowej, czyli menstruację. Jeśli komórka jajowa zostanie zapłodniona, powstała zygota podejmuje produkcję tzw. gonadotropiny kosmówkowej hCG (obecność w moczu hCG jest wykorzystywane do wykrywania ciąży przy pomocy testów ciążowych dostępnych w aptekach). Prowadzi to do podtrzymania życia ciałka żółtego, które nadal produkuje progesteron, nie dochodzi wówczas do krwawienia miesiączkowego.

Pod względem „płodności” cykl miesiączkowy można podzielić na trzy fazy:

Nazwa fazy Czas trwania Charakterystyka
Niepłodność względna – przed owulacyjna

 

Cały okres krwawienia oraz 3 dni fazy folikularnej. Faza ta jest uzależniona od długości cyklu, w bardzo krótkich cyklach może w ogóle nie występować.
Płodność Trwa od 6 do 9 dni czyli zaczyna się kilka dni przed, a kończy kilka dni po owulacji. Wprawdzie sama owulacja trwa zaledwie 1 dzień, ale na długość okresu płodnego składa się długość życia komórki jajowej oraz plemników w drogach rodnych kobiety.
Niepłodność bezwzględna – poowulacyjna Trwa do ostatniego dnia cyklu/pierwszego dnia miesiączki . Jest to względnie stały okres, o długości cyklu miesiączkowego decyduje zależny dla każdej kobiety okres niepłodności względnej.

Wykres cykl miesiączkowy obfitości śluzu zestawienie

 

Poza, bez wątpienia najbardziej widocznym objawem cyklu miesiączkowego, czyli krwawieniem menstruacyjnym u wielu kobiet nierozerwalnie występuje Zespół Napięcia Przedmiesiączkowego PMS. Dane statystyczne podają, że PMS występuje u ok. 40-60% kobiet, a na najsilniejsze objawy narażone są Panie w wieku między 30 a 40 rokiem życia.

PMS to jednostka chorobowa. Obejmuje szereg objawów powodujących nasilenie zaburzeń emocjonalnych i fizycznych, pojawiających się przed miesiączką i ustępujących tuż po jej rozpoczęciu. Dolegliwości powodują znaczne pogorszenie nastroju oraz ogólne złe samopoczucie. Przyczyną PMS są hormony regulujące całym cyklem miesiączkowym. Niewyrównany poziom estrogenów i progesteronu przyczynia się do powstawania najczęściej opisywanych przez Panie objawów. Estrogeny wpływają na wydzielanie kolejnych substancji, które z kolei odpowiedzialne są za zatrzymywanie płynów w ustroju. Stąd bierze się częste uczucie opuchnięcia, ciężkości i wzrost masy ciała.

Objawy PMS można podzielić na:

  • Fizyczne
  • Natury psychicznej

Do objawów fizycznych zaliczamy:

  • obrzęk jelit: objawia się wzdęciami, uczuciem pełności i rozpierania brzucha, biegunkami lub zaparciami;
  • uczucie ciężaru w podbrzuszu – bóle w okolicy krzyżowej będące następstwem zatrzymania płynów w macicy i zastoju żylnego w miednicy mniejszej;
  • napięcie i bolesność piersi (mastodynia). Jest to również efekt „zatrzymania wody”;
  • opuchnięte ręce, nogi, tkanka podskórna;
  • ponadto obrzęk komórek ośrodkowego układu nerwowego co przyczynia się do bólów i zawrotów głowy, nudności.

„Zatrzymanie wody” w organizmie wiąże się ze wzrostem wagi ciała (zwykle o 2 do 4 kilogramów), ustępuje on w pierwszych dniach miesiączki.

Do objawów natury psychicznej zaliczamy:

  • napięcie psychiczne,
  • ogólne rozdrażnienie i poddenerwowanie
  • napady płaczu,
  • zachowanie agresywne lub gwałtowne,
  • bezsenność lub nadmierna senność,
  • zaburzenia pamięci lub splątanie,
  • lęki, stany paniki,
  • skłonności do depresji,
  • skłonność do wzmożonego apetytu.

Jeśli uświadomisz sobie, że złe samopoczucie występujące tuż przed miesiączką to PMS, będziesz mogła sobie pomóc wprowadzając kilka zmian w swojej dotychczasowej diecie oraz trybie życia.

Pozostałe zasady diety:

  • Jedz regularne posiłki i unikaj słodzonych produktów, takich jak ciastka, napoje gazowane, batony – pozwoli to na stabilizację poziomu cukru we krwi. Między posiłkami można sobie pozwolić na owoce, np. małego banana, suszone morele.
  • Spożywaj orzechy, które dostarczą cennych witamin i minerałów, są też źródłem błonnika pokarmowego.
  • Aby zapobiec zatrzymywaniu wody w organizmie i obrzękom, zmniejsz spożycie soli. Sól aż w 75% jest ukryta w produktach spożywczych, takich jak produkty fast food, warzywa konserwowe, zupki w proszku, wędliny, chipsy.
  • Zmniejsz ilość spożywanej kofeiny, ogranicz ilość kawy, coli i czekolady. Pij natomiast dużo wody mineralnej niegazowanej, napary ziołowe. W łagodzeniu PMS bardzo dobrze sprawdza się napar z rumianku.
  • Również suplementy diety, mogą zmniejszyć objawy PMS, ale odpowiednia dieta jest zawsze ważniejsza. Najkorzystniej działają: wapń, magnez, witamina B6, witamina E, izoflawony.
  • Ponadto unikaj ciężkostrawnych, „wzdymających” potraw oraz alkoholu.

Ważna jest zmiana trybu życia na bardziej aktywny: wybierz wysiłek fizyczny dostosowany do własnych możliwości, np. gimnastyka, ćwiczenia na siłowni, pływanie, długie spacery, aerobik. Podjęte przez Ciebie dodatkowe aktywności przyczynią się do rozładowania napięcia i rozluźnienia. Poza tym w czasie wysiłku fizycznego organizm produkuje endorfiny -naturalne regulatory nastroju, które mają również działanie przeciwbólowe.

Jeżeli objawy PMS są bardzo dokuczliwe, znacznie przyczyniają się do pogorszenia komfortu życia, należy zgłosić się do lekarza i podjąć właściwe leczenie.

Istotą jest, by mieć świadomość zachodzących w tym czasie zmian w naszym organizmie i przekonanie się, że mają one charakter fizjologiczny. Nerwowe reagowanie na wzrost masy ciała czy dyskomfort w okolicy jamy brzusznej może jedynie przyczynić się do pogłębienia frustracji. Spokojnie to minie.

Sprawdź: Jak obliczyć dni płodne?

Infekcje intymne? Lactovaginal®.

  • lek dostępny bez recepty
  • działa profilaktycznie
  • normalizuje wydzielinę
  • przywraca równowagę mikrobiologiczną*

*W badaniach in vitro potwierdzono gatunkowo swoistą oporność pałeczek Lactobacillus rhamnosus 573 na kotrimoksazol i metronidazol, dlatego Lactovaginal można stosować w trakcie leczenia tymi lekami.

{ Zdrowe intymne } to nasze zwycięstwo.

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.