Cykl miesiączkowy – to powtarzające się regularnie zmiany zachodzące w organizmie kobiety wywołane działaniem hormonów. Fizjologicznie objawia się krwawieniem z dróg rodnych (miesiączką) spowodowanym złuszczaniem i wydalaniem przez pochwę fragmentów błony śluzowej macicy. Długość cyklu miesiączkowego liczy się od pierwszego dnia krwawienia do ostatniego dnia przed następna miesiączką. Powszechnie przyjmuje się, że cykl miesiączkowy trwa 28 dni. Można jednak zaobserwować różnice w długości cyklu u różnych kobiet. Za normalne przyjęte jest odchylenie 21-32 dni.
Cykl miesiączkowy składa się z czterech faz, które związane są z dojrzewaniem pęcherzyka jajnikowego oraz zachodzącymi w organizmie kobiety zmianami hormonalnymi.
Na przykładzie 28 – dniowego cyklu:
Faza cyklu | Czas trwania | Działające hormony | Cechy charakterystyczne |
Menstruacja | 4 dni | Spadek działania hormonów | Krwawienie miesiączkowe |
Faza folikularna | 9 dni | Wzrost stężenia estrogenu | Pod wpływem hormonów rozwija się pęcherzyk Graffa |
Owulacja | 1 dzień | Poziom estrogenu osiąga najwyższe stężenie | Pęknięcie pęcherzyka i uwolnienie komórki jajowej. Charakteryzuje się nagłym skokiem temperatury ciała o 0,5˚C |
Faza lutealna | 14 dni | Wzrasta poziom progesteronu | Następuje rozrost błony śluzowej macicy |
Grafika zmian zachodzących w macicy oraz jajniku:
1. Macica:
2. Jajnik:
1 – Menstruacja (miesiączka)
2 – Rosnące pęcherzyki
3 – Dojrzały pęcherzyk z komórką jajową
4 – Owulacja (jajeczkowanie)
5 – Ciałko żółte
6 – Zanik ciałka żółtego
I. Faza menstruacja – jest to złuszczanie się nabrzmiałej i rozrośniętej pod wpływem hormonów błony śluzowej macicy. Płyn wydostający się w tym okresie z pochwy składa się w dużej mierze z krwi i tkanki błony śluzowej. W trakcie miesiączki kobieta traci od 35 do 80 ml krwi. Menstruacji często towarzyszą bolesne skurcze w podbrzuszu, ból pleców i ud.
II. Faza folikularna – polega na intensywnym narastaniu nabłonka błony śluzowej macicy. Jednocześnie w jajniku pod wpływem hormonu folikulotropowego FSH dochodzi do wzrostu pęcherzyków Graffa oraz wydzielania estrogenu. Na ogół dojrzewa tylko jeden z przygotowywanych pęcherzyków, który pęka i uwalnia komórkę jajową. Niekiedy dochodzi do sytuacji, kiedy jednocześnie dojrzewają dwa lub więcej pęcherzyków. Jeśli dojdzie wówczas do zapłodnienia, mamy do czynienia z ciążą mnogą. Podczas tej fazy w szyjce macicy powstaje charakterystyczny dla tego okresu obfitszy śluz, początkowo gęsty o zabarwieniu biało żółtym. Następnie zmienia się on w przejrzysty, lepki, rozciągliwy, przypominający białko jajka. Ostatni dzień obecności takiego śluzu w pochwie to dzień jajeczkowania.
III. Faza owulacja – polega na uwolnieniu niedojrzałej jeszcze komórki jajowej, która trafia do jajowodu, gdzie dojrzewa i osiąga wielkość ok. 0,2 mm. Jajeczko przebywa w jajowodzie ok. 1 dzień po czym, jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, obumiera. U niektórych kobiet owulacji towarzyszy ból spowodowany nagłą zmianą stężenia hormonów.
IV. Faza lutealna – pęcherzyk Graafa przekształca się w tzw. ciałko żółte, które wydziela progesteron. Hormon ten odgrywa kluczową rolę w przygotowaniu błony śluzowej macicy – endometrium do przyjęcia zarodka czyli implantacji. Jest niezbędny do utrzymania ciąży. Jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona dochodzi do zanikania ciałka żółtego i obniżanie poziomu produkowanych przez nie hormonów (głównie progesteronu). Spadek stężenia progesteronu, ok. 28 dnia cyklu, wywołuje złuszczanie się niepotrzebnej już błony śluzowej, czyli menstruację. Jeśli komórka jajowa zostanie zapłodniona, powstała zygota podejmuje produkcję tzw. gonadotropiny kosmówkowej hCG (obecność w moczu hCG jest wykorzystywane do wykrywania ciąży przy pomocy testów ciążowych dostępnych w aptekach). Prowadzi to do podtrzymania życia ciałka żółtego, które nadal produkuje progesteron, nie dochodzi wówczas do krwawienia miesiączkowego.
Pod względem „płodności” cykl miesiączkowy można podzielić na trzy fazy:
Nazwa fazy | Czas trwania | Charakterystyka |
Niepłodność względna – przed owulacyjna
|
Cały okres krwawienia oraz 3 dni fazy folikularnej. | Faza ta jest uzależniona od długości cyklu, w bardzo krótkich cyklach może w ogóle nie występować. |
Płodność | Trwa od 6 do 9 dni czyli zaczyna się kilka dni przed, a kończy kilka dni po owulacji. | Wprawdzie sama owulacja trwa zaledwie 1 dzień, ale na długość okresu płodnego składa się długość życia komórki jajowej oraz plemników w drogach rodnych kobiety. |
Niepłodność bezwzględna – poowulacyjna | Trwa do ostatniego dnia cyklu/pierwszego dnia miesiączki . | Jest to względnie stały okres, o długości cyklu miesiączkowego decyduje zależny dla każdej kobiety okres niepłodności względnej. |
Poza, bez wątpienia najbardziej widocznym objawem cyklu miesiączkowego, czyli krwawieniem menstruacyjnym u wielu kobiet nierozerwalnie występuje Zespół Napięcia Przedmiesiączkowego PMS. Dane statystyczne podają, że PMS występuje u ok. 40-60% kobiet, a na najsilniejsze objawy narażone są Panie w wieku między 30 a 40 rokiem życia.
PMS to jednostka chorobowa. Obejmuje szereg objawów powodujących nasilenie zaburzeń emocjonalnych i fizycznych, pojawiających się przed miesiączką i ustępujących tuż po jej rozpoczęciu. Dolegliwości powodują znaczne pogorszenie nastroju oraz ogólne złe samopoczucie. Przyczyną PMS są hormony regulujące całym cyklem miesiączkowym. Niewyrównany poziom estrogenów i progesteronu przyczynia się do powstawania najczęściej opisywanych przez Panie objawów. Estrogeny wpływają na wydzielanie kolejnych substancji, które z kolei odpowiedzialne są za zatrzymywanie płynów w ustroju. Stąd bierze się częste uczucie opuchnięcia, ciężkości i wzrost masy ciała.
Do objawów fizycznych zaliczamy:
„Zatrzymanie wody” w organizmie wiąże się ze wzrostem wagi ciała (zwykle o 2 do 4 kilogramów), ustępuje on w pierwszych dniach miesiączki.
Do objawów natury psychicznej zaliczamy:
Jeśli uświadomisz sobie, że złe samopoczucie występujące tuż przed miesiączką to PMS, będziesz mogła sobie pomóc wprowadzając kilka zmian w swojej dotychczasowej diecie oraz trybie życia.
Ważna jest zmiana trybu życia na bardziej aktywny: wybierz wysiłek fizyczny dostosowany do własnych możliwości, np. gimnastyka, ćwiczenia na siłowni, pływanie, długie spacery, aerobik. Podjęte przez Ciebie dodatkowe aktywności przyczynią się do rozładowania napięcia i rozluźnienia. Poza tym w czasie wysiłku fizycznego organizm produkuje endorfiny -naturalne regulatory nastroju, które mają również działanie przeciwbólowe.
Jeżeli objawy PMS są bardzo dokuczliwe, znacznie przyczyniają się do pogorszenia komfortu życia, należy zgłosić się do lekarza i podjąć właściwe leczenie.
Istotą jest, by mieć świadomość zachodzących w tym czasie zmian w naszym organizmie i przekonanie się, że mają one charakter fizjologiczny. Nerwowe reagowanie na wzrost masy ciała czy dyskomfort w okolicy jamy brzusznej może jedynie przyczynić się do pogłębienia frustracji. Spokojnie to minie.
Sprawdź: Jak obliczyć dni płodne?
*W badaniach in vitro potwierdzono gatunkowo swoistą oporność pałeczek Lactobacillus rhamnosus 573 na kotrimoksazol i metronidazol, dlatego Lactovaginal można stosować w trakcie leczenia tymi lekami.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.